ELEKTRİK ELEKTRONİK

MARMARA ÜNİVERSİTESİ

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

ELEKTRİK ELEKTRONİK DENEY 

 Caner Ezeroğlu

1.DİYOT KARAKTERİSTİĞİ                    

AMAÇ:

1. Bir ölçü aleti ile (volt-ohm metre) diyodu kontrol etmek.(anot veya katod terminallerinin

saptanması)

2. Diyodun doğru ve ters polarma karakteristiğini incelemek.

3. Diyodun dc ve ac direncinin nasıl bulunacağını öğrenmek.

MALZEME LİSTESİ:

1. 1N 4004 Silikon diyot ya da eşleniği

2. 0 – 25 V arasında ayarlanabilen DC güç kaynağı

3. Dirençler: 1 – 470 K, 1 – 1K

4. 2 adet analog ölçü aleti

Diyodun anot ve katodu belirlenmesinde avometre ile ölçersek; avometreninproblarıdiyodun ayaklarına takılır.Sonra ters çevirilip tekrar avometrede değer okunur.Bir işlemde direnç okunur diğer işlemde sonuç göstermezse diyodumuz sağlamdır.

Diyodun sağlam olduğu anlaşıldıktan sonra anot-katot uçları bulunur. Diyodun iletime geçtiği anda (ölçü aleti değer gösterdiğinde) kırmızı probun bağlı olduğu diyot ayağı anot(+),siyah probun bağlı olduğu ayaksa katottur(-).

VD(Volt)	E(Volt)	VR(Volt)	I=VR/R
0.0	0.0	0.0	0.0
0.1	0.1	0.0	0.0
0.2	0.2	0.00001	0.0
0.3	0.3	0.0002	0.0
0.4	0.4	0.003	3x10-6
0.5	0.55	0,048	4.8x10-5
0.6	1.5	0.89	8.9x10-4
0.7	10	9.30	9.3x10-3

2.  TABLO-1

 

TABLO 2 (PROTEUS’TAN)

VD(Volt)	E(Volt)	VR(Volt)	I=VR/R
0	0.0	0.0	0.0
-5	5.2	-0.02	0.0
-10	10.8	-0.05	0.0
-15	15.02	-0.07	0.0
-20	20.06	-0.09	0.0
-25	25.1	-0,12	0.0

3. BÜYÜK-İŞARET DİYOT                             

DEVRELERİ

(Doğrultucular, Filtreler ve Dalgalanma)

AMAÇ

1. Yarım ve tam dalga doğrultucunun çalışmasını öğrenmek ve devreyi kurarak

doğrultucu oluşturmak.

2. Doğrultucu çıkışındaki dalgalanmayı (ripple) azaltmak için kullanılan kondansatörün

etkisini incelemek.

3. Güç kaynaklarının yükleme etkisinin dalgalanmayı nasıl etkilediğini gözlemlemek.

MALZEME LİSTESİ

1. 4 adet 1N4004 Silikon diyot ya da eşleniği

2. 1 adet transformatör

3. 0 – 5 V DC güç kaynağı

4. Analog İşaret Üreteci (1 KHz’lik 5 Vt-t Sinüs veya kare )

5. Dirençler: 1 –10 K, 1-1 K, 1- 470 

6. Potansiyometre: 1 – 10K

7. Çift ışınlı osiloskop

1.

Şekil-1a

Burada sinyalimiz diyot ile yarım dalga şeklinde oluşmuştur. Şekilde gördüğümüz üzere osiloskop yardımıyla Tepe değeri  5V’tur. V(R) değerimiz de voltmetre yardımıyla 2.13V’tur.

Tepe değerinde +5V vardır. I=V/R formülünden I=5/0.5K’dan I=10mA’lik akımımız bulunmaktadır.

Şekil-1b

Şekil-1c

Potansiyometreyi minimum konumuna getirdiğimizde devredeki voltmetremiz 2.10-2.20V (şekil-1b)değerlerini gösterirken maksimum konumda yaklaşık 2.02V(Şekil-1c) değer göstermektedir.

Osilakopta iken minimumda sinyalin tepe değeri maksimum konumundaki sinyal tepe değerine göre daha yüksek değer oluyor.

Şekil-2a

Osilaskopta gördüğümüz gibi negatif alternansta yarım dalga bulmuş oluyoruz.İlk şekilde bulunan sinyal değerinin negatif alanda yansıması görüyoruz.

Şekil-2b

Şekil-2c

Potansiyometre minimumda(Şekil-2b) iken sinyal dalgasının negatif bölgede tepe değeri maksimumdakine(Şekil-2c) göre daha yüksek değerdedir.Volmetre de potansiyometre minimumda 2.16V,maksimumda 2.08V değerleri göstermektedir.

Şekil-3

Şekil -4a

V(rms)=V(peak)/2√3 denklemimiz. V(peak)=81V. Buradan V(rms)=23,38V bulunur.

%Dalgalanma= [V(rms)/V(dc)]x100. %Dalgalanma=[23,38/220]x100=10,62 çıkar.%6.5’ten büyük olduğu için bu filtreye çok yüklenilmiş denir.

        

Şekil-4b

     V(peak)=3.5x0.25mV=37.                                   V(rms)0,875mV/2√3=10,68mV

%Dalgalanma=[10,68^-3/220]*100=%0,0485è Filtreye az yüklenilmiş

4. KIRPICI VE KENETLEYİCİ DEVRELER,

MANTIKSAL İŞLEMLER DEVRESİ

AMAÇ

1. Pasif kırpıcı devrelerin nasıl çalıştığını görmek.

2. Pasif kenetleyici devrelerin nasıl çalıştığını görmek.

3. Basit mantıksal devrelerde diyotların fonksiyonlarını araştırmak.

MALZEME LİSTESİ

1. 2 adet 1N4004 Silikon diyot veya eşleniği

2. 0 – 15 V arası ayarlanabilen DC güç kaynağı

3. Analog İşaret Üreteci(1 KHz, 5 – 10 V tepeden tepeye Sinüs dalga)

4. Dirençler: 1- 100 K, 1- 10K, 1- 1K, 1- 470 

5. Potansiyometre: 1- 10 K

6. Kondansatörler: 1- 1F (25 V)

7. Çift ışınlı osiloskop

-Basit mantık kapılarında diyotların davranışını görmek amacıyla aşağıdaki devreyi

kurunuz.  Tablo 1’deki tüm V1 ve V2 kombinasyonları için VO değerini ölçüp, kaydediniz.

V1 (VOLT)	V2 (VOLT)	VO ÖLÇÜLEN	VO HESAPLANAN
0	0	0.64	0.7
0	5	0.67	0.7
5	0	0.67	0.7
5	5	5.0	5.0

-Başka bir mantık kapısını incelemek amacıyla aşağıdaki devreyi kurunuz ve işlem

basamağı 7’yi Tablo 2‘deki değerler için tekrarlayınız.

V1 (VOLT)	V2 (VOLT)	VO ÖLÇÜLEN	VO HESAPLANAN
0	0	0.0	0.7
0	5	4.33	5.0
5	0	4.36	5.0
5	5	4.33	5.0

5. ZENER DİYOT

AMAÇ

1. Zener diyodun I-V karakteristiğini oluşturmak.

2. Zener diyodun voltaj regülatörü olarak kullanılışını görmek.

3. Zener diyodun regülasyon çizgisini ve zener diyot regülatörün çıkış direncini

ölçmek.

MALZEME LİSTESİ

1. 1N4736 6.8 V (1 W) zener diyot

2. 0– 15 V arasında ayarlı DC güç kaynağı

3. Dirençler:1–10 KΩ, 1–8.2 KΩ, 1–6.8 KΩ, 1–4.7 KΩ, 1–2.2 kΩ, 1–1KΩ, 1–560 Ω,

1–100 Ω

4. Ölçü aleti

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Zener diyodun doğru-kutuplama karakteristiğini çıkarmak için aşağıdaki devreyi kurunuz.

2. Uygulanan E gerilimini, zener diyot üzerinde düşen gerilim değeri V’nin Tablo

1’deki her bir değeri için ayarlayınız. Her bir V değeri için, direnç üzerinde düşen gerilimi

ölçünüz. (Direnç üzerinde düşen gerilim zener diyot üzerinden geçen akımın hesaplanmasında

kullanılacaktır.)

TABLO 1    V (VOLT)	VR (VOLT)	I=VR/R
0.1	0.1	0.1mA
0.3	1	1mA
0.5	25	25mA
0.6	40.4	40.4mA

3. Zener diyodun ters-kutuplama karakteristiğini çıkarmak için dc güç kaynağının

yönünü ters çeviriniz. Ayrıca Şekil 3’ten de gözüktüğü üzere 1K’luk direnci 100 ’luk

dirençle yer değiştiriniz.

4. E gerilimini, Tablo 2’de yer alan zener diyot üzerinden geçen akım değerlerini elde

edecek şekilde ayarlayınız. IZ’nin her bir değeri için zener diyot üzerinde düşen V gerilimini

ölçünüz.

I	V(VOLT)
50uA	6.63
100uA	6.65
1mA	6.71
5mA	6.77
10uA	6.82
15mA	6.84
20mA	6.89
30mA	6.95

5. Zener diyodun voltaj regülatörü olarak nasıl kullanıldığını görmek amacıyla

aşağıdaki devreyi kurunuz.

6. Regülasyon çizgisini belirlemek için, RL=10 KÙ ve E=10 V yapınız. Tablo 3’teki

her bir E değeri için 6. basamağı tekrarlayınız.

I	V(VOLT)
50uA	6.63
100uA	6.65
1mA	6.71
5mA	6.77
10uA	6.82
15mA	6.84
20mA	6.89
30mA	6.95

RL	VL(VOLT)	IL=VL/RL
10 K	6.95	0.695mA
8.2 K	6.95	0.847mA
6.8 K	6.94	1.022mA
4.7 K	6.95	1.478mA
2.2 K	6.94	3.159mA

7. Regülatörün çıkış direncini belirlemek amacıyla, yine RL=10 Kve E=10 V

yapınız. Daha sonra VL yük gerilimini ölçünüz ve bu ölçme işlemini Tablo 4’te sıralanmış

tüm RL değerleri için tekrarlayınız

7. BJT

ÖN GERİLİMLENDİRME

ÇEŞİTLERİ

AMAÇ:

1. BJT ön gerilimlendirme devrelerine örnek olarak verilen 3 değişik bağlantının çalışma

noktalarını belirlemek.

2. Her bir bağlantı türünü ısı kararlığı açısından değerlendirmek.

MALZEME LİSTESİ

1. 1 adet 2N2222 NPN transistör veya eşleniği

2. DC güç kaynağı

3. Dirençler: 1- 10 K, 1- 470 , 1 - 380 

4. Potansiyometreler:1- 470 K, 1-100 K

5. Sayısal ölçü aleti (VOM)

 İŞLEM BASAMAKLARI

1. Şekil 1’deki devreyi RC = 470 ’luk direnci kullanarak kurunuz. R1 yerine ise 470

K’luk potansiyometre bağlayınız.

2. VCQ gerilimi 7V oluncaya dek potansiyometreyi ayarlayınız ve potansiyometrenin bu

andaki değerini ölçerek, kaydediniz.

POT değeri 141

3. Kollektör ve beyzden geçen akımları ölçüp, Tablo 1’e kaydediniz. (Veya kollektör

direnci üzerinde düşen gerilimi ölçünüz. Daha sonra bunu bildiğiniz RC direncine bölerek akımı

hesaplayınız)

TABLO 2

	Şekil -7.1a			Şekil-7.1b			Şekil-7.1c
	Oda	Isındıktan sonra	Hesaplanan	Oda	Isındıktan sonra	Hesaplanan	Oda	Isındıktan sonra	Hesaplanan
V(CQ)	7	6,25	15,04			7,5	7	9,6	7,5
V(BE)	6,36	5,6	0,6			0,6	7,36	7,21	0,6
I(BQ)	0,0147	14,1	2,13*10^-4			2,0316*10^-4	1,695	3,25	1,173*10^-4
I(CQ)	17,02		0,032			0,0304	9,1914	11,25	0,0176
Β	187,03		150			150	14,577	3,461	150
R1	157K		67,605K			70,5K	30,45K	10K	130K

4. Bir havya yardımıyla transistörü (havyayı transistöre değdirmeden) ısıtınız. İşlem

basamağı 3’ü tekrarlayıp, değerleri Tablo 1’e kaydediniz.

7. Şekil 3’teki devreyi RC = 470 , RE = 380 ve R2 = 10 K‘luk dirençleri kullanarak

kurunuz. R1 yerine ise yine 100 K’luk potansiyometreyi bağlayınız.

8. İşlem basakları 2, 3 ve 4’ü tekrarlayınız.

8. KUVVETLENDİRİCİLER

AMAÇ

1. Emiteri-ortak kuvvetlendiricinin açık-devre gerilim kazancını, yük varken gerilim

kazancını, giriş ve çıkış dirençlerini ölçmek.

2. Küçük-işaret eşdeğer modelini kullanarak emiteri ortak kuvvetlendiriciyi

değerlendirmek.

3. Emiter bypass kondansatörünün gerilim kazancı üzerindeki etkisini incelemek.

MALZEME LİSTESİ

1. 2N 2222 Silikon transistör veya eşleniği

2. 15 V DC güç kaynağı

3. Analog İşaret Üreteci (Ayarlı Sinüs, 10 KHz)

4. Dirençler: 1-56 K, 1-12 K, 1-3.3K, 1-2.2 K, 1-1 K

5. Kondansatörler: 1- 47 F, 2-10 F (25 V’luk)

6. Potansiyometreler: 1- 50 K, 1- 10K

7. Çift ışınlı osiloskop

İŞLEM BASAMAKLARI

1. Ek A’daki işlem basamaklarını tamamlayarak transistörün ’sını hesaplayınız.

2. AV açık-devre gerilim kazancını ve kuvvetlendiricinin çıkış direncini ölçmek için

aşağıdaki devreyi kurunuz.

3. İşaret üretecinin frekansını 10 KHz’e ayarlayınız. Daha sonra kuvvetlendiricinin

çıkışında tepeden tepeye 3V görünceyene dek işaret üretecinin çıkış düğmesi (amplitude) ile

ayar yapınız. Giriş ve çıkış gerilimlerini aynı anda osiloskop ekranında gözlemleyerek, hem

tepeden tepeye genlikleri, hem de giriş-çıkış arasındaki faz ilişkisini kaydediniz. Böylelikle

açık-devre gerilim kazancı Vo/Vin hesaplanabilir.

Vo=6,33 -  Vin=1,10     Gerilim kazancı=5.75

UYARI 1: Kuvvetlendiricinin çıkışında söz konusu değeri görebilmeniz için her işaret

üretecinin üzerinde bulunan attenuation- zayıflatma yazan düğmeye basınız. Böylelikle

çıkış işareti 20 dB zayıflamış olacaktır. Zayıflatma düğmesine bastığınız ve işaret

üretecinin çıkış düğmesini minumuma getirdiğiniz halde dahi çıkış 3 Vt-t olmayabilir.

Çıkış dalga şeklinde eğer her hangi bir bozulma yoksa deneyin bundan sonraki

bölümünde 3 Vt-t değerinin yerine ayarlayabildiğiniz yeni değeri kullanmanızda bir

sakınca yoktur.

UYARI 2: Daha önceki tecrübelere dayanarak işaret üretecinin çıkışının bazı

durumlarda yeterince küçük olamadığından osiloskop ekranındaki sinüs dalga şeklinin

alt veya üstünden veya her iki ucundan aynı anda kırpılmalar görebileceğinizi

söyleyebilirim. Bu durumu gidermek için zayıflatma düğmesine basmanız yeterli

olmayacaktır. Bu yüzden kuvvetlendiricinin kazancını düşürecek (yeterince küçük işaret

veren bir başka işaret üretecinin bulunamadığı durumlarda) deney sorumlusu Öğretim

Elemanını ile birlikte başka çareler aramalısınız.

4. Kuvvetlendiricinin çıkış direncini ölçmek için, 10 K’luk potansiyometreyi çıkış

kuplaj kondansatörü ile şase arasına bağlayınız. Çıkış gerilimi 1.5 Vtt oluncaya dek

potansiyometreyi ayarlayınız. Daha sonra potansiyometrenin ayarını bozmadan devreden

çıkarınız. Değerini ölçüp kaydediniz. Gerilim bölme kuralından yola çıkarsak, ölçtüğünüz

direnç değeri kuvvetlendiricinin çıkış direncine eşit olacaktır.

5. Yükten kaynağa gerilim kazancı

VL/VS‘yi ve kuvvetlendiricinin giriş direnci rin(kat)’ı ölçmek için Şekil 3’teki devreyi kurunuz.

HİDROLİK- PİNOMATİK

Tek etkili silindirin doğrudan kumandası

1)      3/2 yön kontrol valfiyle sistemi kontrol ederiz. Manual elle uyarı sistemini kol kuvvetlerinden seçeriz. Yay geri getirmesini programdan seçeriz. Oluşturduğumuz sistemdeki valf ilk konumu başta hava iletimine engel olur. Kol kuvveti sayesinde hava iletimi etkin hale gelir ve piston hareket eder.                    

Tek etkili silindirin dolaylı kumandası

2)      Büyük çaplı bir silindiri hızlı bir şekilde hareket ettirebilmek için kullanılan valf sistemidir. Bu hareket büyük hacimde hava gerektirir. Bunun için kullanımı kolay olan tek etkili silindirin dolaylı kumandası kullanılır. İlk kumandaya gelen hava elle aktive edilir. Sonraki kumanda da ilk kumanda dan gelen havayla aktive edilir. İkinci kumadayla da piston çalışır.

Çift etkili silindirin doğrudan kumandası

3)      Bu sistemde 5/2 valfiyle çift etkili silindirin kontrolünü yaptık ve hız valfiylede silindir hızını ayarladık.

Çift etkili silindirin dolaylı kumandası

4)      Bu sistemde 3/2 butonlu valfe basıldığında 5/2 valfine kumanda sinyali göndererek silindirin ileri yönde hareket etmesini sağlıyor. Hız valfiyle silindir hızını ayarlıyoruz. Tuş basılı tutulana kadar silindir geri dönmez. Tuşa basılmaya bırakıldığında sistem eskiye dönüyor.

1)      Pinomatik sistemlerde BASINCA BAĞLI kontrol.

1.2 numaralı 3/2 valfin butonuna dokunduğumuzda. Üstte yer alan silindir pistonun konumundan dolayı tetiklenmiş olan valfden geçen hava ile 1.1  5/2 valfi tetikleniyor ve silindir pistonun hareket etmesine neden oluyor. Ayarlanabilir kısma valfi sayesinde pistonun içinde ter alan hava diğer tarafa yavaş bir şekilde aktarılıyor. Aktarılan hava 5/2 valfinin 2 numaralı çıkışında kalıyor. Pistonun içindeki havanın yavaş bir şekilde aktarımı manometre de belli bir değerin okunmasına neden oluyor. Son okunan basınç değeri basınç şalterini tetikliyor ve piston bu sayede eski konumuna geri dönüyor.

2)      Pinömatik sistemlerde Zamana Bağlı kontrol

               

1.2 3/2 valfinin butonuna bastıktan sonra silindir pistonunun konumundan dolayı tetiklenmiş olan valfin üzerinden hava akmaya devam eder ve 5/2 valfini tetikler valfin tetiklenmesiyle silindir piston tetiklemeye geçer. Pistonun sona ulaşmasıyla 1.3 valfini tetikler. Tetiklenen valfin üzerinden geçen hava zaman geciktirme valfinin üzerinden geçer. Normalde kapalı olan valf açık konuma gelir ve 1.1 5/2 valfini tetikler. Tetiklenen hava sayesinde de silindir piston geri konumuna döner.

 1)      B-A+B+A- yol adım diyagramına göre devremizi kuruyoruz.

B pistonu başta b1 dedir. A pistonu A0 da beklemektedir. Start butonuna basıldığında B pistonu 5/2 valfinin B- yönünde tetiklenmesiyle B pistonu b0 a gidiyor. b0 3/2 makaralı valfiyle A+ yönünden 5/2 valfi tetikleniyor. A pistonu a1 e gidiyor. a1 3/2  makaralı valfi B+ yönünde 5/2 valfini tetikliyor. B pistonu b1 e gidiyor. b1 3/2 valfi tetikleniyor ve A- yönünde 5/2 valfini tetikliyor. Butona basıldıkça bu yol adım diyagramı devam eder. Butona baskı bırakıldığında sistem ilk anki haline döner.

2)      A+B+A-B-  yol adım diyagramına göre devremizi kuruyoruz.

Start butonuna bastıktan sonra B pistonu b0 da yer almasından dolayı A+ yönünde 5/2 valfini tetikliyor. Bu da Apistonunun a1 e gelmesine neden oluyor. Pistonun a1 e gelmesiyle a1 3/2 valfi tetikleniyor ve B+ yönünde 5/2 valfinin tetiklenmesine sebebiyet veriyor. Bu tetiklenmede B pistonun b1 e gelmesine neden ouyor. b1 e gelen piston b1 3/2 valfini tetikliyor ve bu da A- yönünde 5/2 valfinin tetiklenmesine neden oluyor. A pistonu a0 a geliyor. a0 gelmesi B- 5/2 valfinin tetiklenmesine neden oluyor ve B pistonu b0 a geliyor. Butona basıldıkça bu yol adım diyagramı devam eder. Butona baskı bırakıldığında sistem ilk anki haline döner.

3)      A+B+B-A- yol adım diyagramına göre devremizi kuruyoruz.

Start butonuna basıldığında A pistonunun a0 da olmasından dolayı a0 3/2 valfi doğrudan A+ 5/2 valfini tetikler. B pistonununda bo da olmasından dolayı bir sinyal çakışması olur ve ne kadar mafsallı makara kullansakda bir zaman sonra sistem yine kilitlenir ve devamlı hareket sağlanamaz.

1)      N.A Zaman Geciktirme Valfi ile Sinyal Çakışmasını Giderme (A+ B+ II B- A-)

Kullanılan Malzemeler:

·         2 adet çift etkili silindir

·         2 adet normalde açık zaman geciktiricisi

·         2 adet pnömatik kontrollü 5/2lik valf

·         4 adet 3/2lik makaralı yay geri getirmeli valf

·         1 adet butonlu yay geri getirmeli 3/2lik valf (Start için)

Hava buton tetiklemeli 3/2 valfine gelir. Normalde silindirlerin konumu sayesinde A0 ve B0 makaralı 3/2 yön kontrol valfleri tetiklenmiş haldedirler. Butona basıldığında A’nın 5/2 impuls valfinin A+ yönünde tetiklenmesine neden oluyoruz. Böylece A1 3/2 yön kontrol valfi devreye girmiş oluyor. Bir pnömatik kumandalı normalde açık 3/2 yön kontrol valfi, tek yönlü ayarlanabilir akış kısma valfı ve küçük bir hava tankından meydana gelmiştir. Tankın 10 nolu bağlantısı üzerinden dolarak ayarlanan basınca ulaşılmasından önce 3/2 yön kontrol valfinden akış 1 den 2 ye olur. Böylece enerji kesilmesinden dolayı iki yönden tetikleme valflerinin etkilenmemesi sağlanarak sinyal çakışmasını önlenir. Böylece B 5/2 impuls valfinin B+ kısmı kullanılmasıyla silindir B1 3/2 makaralı valfini tetikleyecek. Oda yine B 5/2 impuls valfinin B- kısmını tetkileyerek silindirin B0 a ulaşmasına neden olur. B0 üzerinden yine N.A zaman geciktirme valifi sayesinde A 5/2 impuls valfinin A- kısmı tetikleniyor ve silindir A0 noktasına ulaşıyor.

2)      Kaskad Yöntemiyle Sinyal Çakışmasının Önlenmesi (A+ II A- B+ II B- )

Kullanılan Malzemeler

·         2 adet çift etkili silindir

·         4 adet 5/2lik pnömatik kontrollü valf

·         4 adet 3/2lik makaralı yay geri getirmeli valf

·         1 adet butonlu yay geri getirmeli valf (Start için)

Butona havayı doğrudan E1 5/2 valfi üzerinden verdik. Çünkü B0 makara tetiklenmesi bittiğinde buton hiçbir valfe hava iletemeyeceğinden fazladan bağlantı yapmaktan kaçındık. Butona bastıktan sonra B0 3/2 valfinin üzerinden geçen hava E1 5/2 impuls valfinin + kısmından tetikleniyor. E2 5/2 yön kontrol valfinin üzerinden A 5/2 impuls valfini A+ yönünden tetikliyor. A silindiri A1 3/2 makaralı valfini tetikliyor. A1 valfi de E2 valfini – kısmından tetikliyor.  E1 ve E2 yön kontrol valfinin üzerinden geçen hava B 5/2 valfinin B+ kısmından tetiklenmesine neden oluyor. Ayrıca A 5/2 valfinin A- yönünde tetiklenmesine neden oluyor. B silindiri B1 3/2 makaralı silindirini tetikliyor.  B1 valfinin üzerinden geçen hava E1 valfini  – yönde tetikliyor. E1 in üzerinden geçen hava B 5/2 impuls valfinin B- yönünde tetiklenmesine neden oluyor.

3)      Kaskad Yöntemiyle Sinyal Çakışmasının Önlenmesi (A+ B+ II B- A-)

Kullanılan Malzemeler

·         2 adet çift etkili silindir

·         3 adet 5/2lik pnömatik hava kontrollü valf

·         6 adet 3/2lik makaralı valf

·         1 adet 3/2lik butonlu valf ( Start için)

Buton A0 ı tetikleyebildiği zaman etki yarattığı için E1 üzerinden hava kaynağını sağlıyor. Start butonuna bastığımızda silindirlerin konumları dolayısıyla tetiklenmiş olan A0 3/2 makaralı valfinin üzerinden hava geçiyor ve E1 5/2 yön kontrol valfini + yönünden tetikliyor. E1 valfinin üzerinden geçen hava A 5/2 impuls valfinin A+ kısmından tetikliyor. Silindir A1 3/2 makaralı valfini tetikliyor. Valfin tetiklenmesiyle birlikte  hava B 5/2 valfinin B+ kısmına ulaşıyor ve B silindirini tetikliyor. Tetiklenen silindir B1 3/2 makaralı valfini etkinleştiriyor, üzerinden geçen hava ile E1 in – yönünde tetiklenmesine neden oluyor. E1 den geçen hava B 5/2 impuls valfinin B-  yönünü tetikliyor. Silindir B0 3/2 makaralı valfini tetikliyor. B0 ın üzerinden geçen hava da A valfini A- yönünde tetikliyor. Böylece A valfide A0 a ulaşıyor ve sistem hareketi tamamlanıyor.

CNC (Computer Numerical Control)

G54 ile başlangıcımızı yapıyoruz.
M06 komutu ile istediğimiz kalınlıktaki matkap ucunu seçiyoruz. T6 bizim bu möodel için seçtiğimiz matkap kalınlığı.
M03 saat yönünde çevrime yarar. S2500 ise matkabın dakikadaki devir sayısını verir.
(Burada 2500devir/dak. )
G00 cisme işleme yapmadan verilen koordinata gidilmesi için yazılan koddur. Hızlı bir şekilde matkabın istenilen yöne gitmesini istiyorsak bu kodu yazmamız gerekir.
Z1 cisme göre sıfır olan konumdan 1 cm yukarıda ol demek.
G01 cisme işlem yapılacağında matkabın yavaş bir şekilde ilerlemesi için kullanılır. Matkabın işleme hızını da F komutu belirler.
Gibi komutlarla önce komut listesi öğrenilmeli sonra kağıt uzerinde şekil belirlenmeli .Ardından şekil kod haline getirilip programda yazılmalıdır. Programda çalışan iş cnc ye de aynı şekilde aktarılarak. Programda onaylanan kod sayesinde yapmak istediğimiz işi elde ederiz.